اهميت سيستم هاي  تهويه هوا در بيمارستان و برخي از ضوابط طراحي ;

تمامي فضاهاي يک بيمارستان اعم از اتاقهاي عمل ، جراحي ، ريکاوري ، بخش هاي بستري ، آزمايشگاهها و ... نياز به گرمايش در زمستان و سرمايش در تابستان را دارند . دما و درصد رطوبت و نياز هواي تازه در بعضي از فضاها داراي اهميت زيادي است و در بعضي از فضاها داراي اهميت كمتري است .

 تحقيقات پزشکي نشان داده شده است که کنترل دما و رطوبت و استفاده از تهويه مطبوع براي معالجه و درمان بيماران بسيار موثر و مفيد است .

تمامي موارد فوق بيانگر اين مطلب است که بحث تهويه مطبوع در بيمارستان علاوه بر ايجاد آسايش انسان هدف درمان را نيز دنبال مي کند .

 همچنين فرق عمده سيستمهاي تهويه بقيه ساختمانها با بيمارستان اين است که شرايط طرح داخل بايستي شرائط تميز و عاري از عفونت و آلودگي باشد

 براي رسيدن به اين هدف بايستي مسير حرکت هوا در تمامي فضاها تحت کنترل باشد .

فيلتراسيون هوا و خارج نمودن هواي محيط هاي کثيف و بودار نيز از وظايف طراحان تاسيسات بيمارستان است .

معمولا حساسيت موارد فوق در بيمارستان هايي که داراي بخش سوختگي هستند بيشتر است ،

 سوختگي سبب ايجاد ضعف شديدي در بدن مي شود . بدين جهت در موارد زياد عفونت باعث مرگ و مير اين بيماران مي گردد و بايستي با رعايت اصول کنترل مسير هوا از توزيع آلودگي و عفونت جلوگيري نمود.

دما و درصد رطوبت نسبی :

محدوده دما و درصد رطوبت نسبي براي اتاقهاي عمل در تابستان و زمستان دما در محدوده 76 درجه فارنهايت تا 68 درجه فارنهايت و رطوبت نسبي در محدوده 60 – 50 درصد است

براي بخشهاي بستري در تابستان محدوده دما 86-75 و درصد رطوبت 60-30 است و در زمستان دما 86 درجه فارنهايت و درصد رطوبت در محدوده 60-30 درصد است .

 همچنين در اتاقهاي ريکاوري در تابستان و زمستان دما 75 درجه فارنهايت و محدوده رطوبت بين 60-50 درصد است

پاتوژن های تنفسی موجود در هوا به سه دسته تقسیم میشوند که شامل قارچها , باکتریها و ویروس هستند قارچها ازنظراندازه بزگترازباکتری ها هستند  باکتریها نیز بزرگتر از ویروسها هستند

کلیه باکتریها و قارچهاموجود درهوا توسط فیلترهای میکروبی (یا فیلترهپا با ضریب 3/0میکرون)ازمحیط حذف می شوند.
امابسیاری از ویروس ها کمتر از 3/0میکرون هستندو از فیلترهای هپا عبور می کنند اما بسیار حساس هستند به اشعه UV

لذا برای کاهش بارآلودگی های میکروبی،ویروسی وقارچی باید از سیستمی استفاده شود که مجهز به فیلتر هپا ولامپ UV باشد.

عوارض جانبی ناشی از ضعف کیفیت هوای داخل اتاق  :

1- آلرژی

2- بیماری های عفونی و سرماخوردگی های مکرر

3- خستگی و بی حالی بدون دلیل

4- تحریک چشم ها

5- سردرد , سرگیجه و تهوع بدون علت مشخص

6- بیماری های ریوی

تقسیم بندی هوای داخل ساختمان :

هوای جاری : هوایی که داخل اتاق وجود دارد

هوای ورودی : هوایی که توسط سیستم های گوناگون به داخل

 ساختمان وارد می شود.

هوای خروجی : هوای داخل ساختمان که توسط سیستم های

مختلف به خارج انتقال داده می شود.

دستگاههاي توليدي براي تصفيه هوا:

دستگاه تصفیه و ضد عفونی هوا : جهت تصفیه وضد عفونی هوای جاری محل

دستگاه هوامثبت یاهواسازمجهز به سیستم های تصفیه و ضدعفونی کننده هوا : جهت تأمین هوای تصفیه و ضدعفونی شده برای بخش های تمیز از قبیل اتاق عمل , ICU,NICU,CLEAN ROOM و...

دستگاه هوا منفی : جهت خروج هوای آلوده واحدها همراه با تصفیه و ضدعفونی

مشخصات دستگاه تصفیه و ضد عفونی هوا :

دستگاه تصفیه و ضد عفونی هوا قادر است هوای محیط را با استفاده از فیلترهای مختلف از جمله هپا و لامپ ماوراءبنفش   بدون  اینکه ماده ای  را به هوا اضافه نماید (ازقبیل ازن و یا یون ) کاملا از وجود هر گونه ذرات یا میکروارگانیسم های مختلف حذف نماید این دستگاها در دومدل ساخته شده :

 الف- ثابت دیواری 

  ب-پرتابل

دستگاه تصفيه و ضد عفونی هوامدل پرتابل     Clean tower

  این سیتم دارای همان تجهیزات مدل قبل میباشد با این تفاوت که در این مدل هوای محیط از دو

  در یچه موجود در پائین دستگاه به داخل  کشیده می شود وپس از تصفیه و ضد عفونی

 از دریچه موجود دربالاو جلو دستگاه به محیط برمی گردد . علاوه بر این از ظرفیت تهویه ای

 بالاتری نسبت به سیستم قبل برخوردارا است .

 ( برای فضاهایی تا 200 متر مکعب)  

ضمنا پرتابل نیز می باشد .

مشخصات دستگاههای هوا مثبت :

انتقال هواي تازه به داخل ساختمان و رقيق كردن هوا

گرم يا سرد كردن هوايی كه به داخل انتقال ميابد.

ايجاد فشار مثبت برای واحدهایی که نیاز به فشار مثبت دارند مانند اتاق عمل

 حذف ذرات ،گردو غبار، آلاينده های سمی از هوای بیرون

حذف و نابود كردن ويروسها ، ميكروبها ، قارچها و اسپور آنها از هوای ورودی

دستگاه هواساز(هوامثبت) مجهزبه کویل گرمایی و سرمایی
دارای رنگ بدنه از نوع اپوکسی ، گوشه های کاملا گرد ، فیلتر هپا و لامپ ماوراء بنفش(مخصوص اتاق عمل وساير واحدهاي تمیز)

سيستمهاي پيشنهادي تهويه مطبوع در بيمارستان

فضاهاي اصلي بيمارستان شامل اتاقهاي عمل، ريکاوري ، کتابخانه ، آمفي تئاتر ، سالن غذاخوري ، اتاقهاي بستري کلينيک ، آزمايشگاهها ، اتاق پزشکان ، پرستاران و اتاقهاي اداري و ... مي باشند.

معمولا براي تامين  از دو سيستم استفاده مي کنيم که به شرح زير است :

سيستم اول :

 سيستم پيشنهادي جهت گرمايش و سرمايش اتاقهاي بستري ، کلينيک ، اتاق پزشکان و پرستاران و اتاقهاي اداري استفاده از سيستم فن کويل با توزيع هواي تازه مرکزي است . در اين سيستم بار سرمايي و گرمايي تماما توسط فن کويل جبران مي شود و هواي مورد نياز براي هر فضا توسط يک دستگاها هواساز مرکزي تهيه و توسط شبکه کانال کشي به داخل اتاقها توزيع مي شود به عبارت ديگر چون هواي تازه توسط هواساز جداگانه تامين مي شود در نتيجه مي توان اين هوا را از لحاظ دما و رطوبت و تميزي کاملا کنترل کرد . معمولا هواي تازه را روي فيلترهاي مخصوص عبور داده و به شرائط هواي داخل اتاق مي رسانيم . بزرگترين حس اين سيستم کنترل موضعي دماي اتاق است که توسط ترموستات انجام مي شود، ارتباط ترموستات با موتور فن کويل است که به آن فرمان روشن و خاموش مي دهد . همچنين ميزان هواي تازه که ايجاد فشار مثبت مي کند قابل کنترل است .

شايان ذکر است که بايستي براي هر اتاق از فن کويل سقفي که در بالاي درب ورودي نصب مي شود استفاده نمود، مزيت استفاده از فن کويل سقفي اين است که اولا از دسترس به دور است و ثانيا فضاي داخل اتاق را اشغال نمي کند . کانال هواي تازه نيز يا مستقيم هوا را به داخل اتاق مي رساند و يا به فضاي هوابندي شده پشت فن کويل ختم مي شود.

سيستم دوم :

 سيستم پيشنهادي جهت گرمايش و سرمايش اتاق هاي عمل و ريکاوري و اتاقهاي زايمان و جراحي استفاده از هوارسان چند منطقه اي است اصولا استفاده از هوارسان هاي چند منطقه اي براي فضاهايي پيشنهاد مي گردد که دما و رطوبت نسبي فضاهاي مجاور يکسان باشد به عبارت ديگر بخواهيم دما و درصد رطوبت نسبي هر اتاق بطور جداگانه قابل کنترل و تنظيم باشد.با توجه به اينکه اتاقهاي عمل با صددر صد هواي تازه کار مي کنند ، هواسازهاي اتاق عمل داراي دمپر هواي برگشت نمي باشد و فقط داراي يک ورودي جهت هواي تازه مي باشند . در هواسازهاي چند منطقه اي معمولا دو کويل سرد و گرم به طور موازي در آن قرار دارد .

طرز عمل هواساز بدين صورت است که مثلا در تابستان هواي بيرون وارد هواساز مي گردد اين هوا از دو مسير مجزا يکي از روي کويل سرد عبور کرده و سرد مي شود و مسير دوم از روي کويل گرم که معمولا در تابستانها خاموش است عبور کرده و درواقع بدون تغيير به انتهاي هواساز مي رسد در انتها محل خروج اين دو هوا توسط دو دمپر مجزا يکي براي هواي سرد و ديگري براي هواي گرم مخلوط ميگردد و توسط يک شبکه کانال کشي مجزا و جداگانه به طرف فضاي موردنظر هدايت مي شود . کنترل دماي داخل اتاق توسط ترموستات انجام مي شود و در صورت نياز به کنترل دما در داخل فضا ترموستات به دمپرهاي مربوطه فرمان  مي دهد که به چه نسبت باز و بسته شوند تا دماي اتاق تنظيم گردد . معمولا اين هواسازها داراي کويل پيشگرمکن مي باشند همچنين جهت کنترل درصد رطوبت نسبي در زمستانها مجهز به رطوبت زن بخار مي باشند .

در اينجا لازم است به اين نکته اشاره شود که براي گرمايش و سرمايش فضاهايي مانند آمفي تئاتر و کتابخانه و سالن هاي غذاخوري بيمارستان نيز از هواساز يک منطقه اي که داراي دمپر هواي برگشت نيز مي باشند

 استفاده مي کنيم.